اثرهای تغییر تعرفۀ گمرکی واردات بر قاچاق چوب در جنگل های شمال کشور

دراین تحقیق تأثیر کاهش تعرفۀ گمرکی چوب و فراورده‌های چوبی بر حفاظت از جنگل‌های شمال کشور بررسی شده است. در این پژوهش قاچاق چوب به‌عنوان شاخص حفاظت جنگل و متغیر وابسته در نظر گرفته شد. متغیرهای مستقل متعددی شامل سرانۀ تولید ناخالص داخلی، قیمت نفت، یگان حفاظت، تعرفۀ گمرکی، مقدار و ارزش واردات و صادرات انواع فراورده‌های چوبی، مقدار و قیمت داخلی چوب‌آلات در طی سال‌های 1374 تا 1384 در نظر گرفته ‌شدند. به‌منظور بررسی دقیق‌تر، تعرفۀ گمرکی به همراه ارزش و مقدار انواع فراورده‌های وارداتی به سه گروه چوب‌آلات خام، واسطه و نهایی تفکیک شدند. در نهایت، با استفاده از روش حداقل مربعات تأثیر همۀ عوامل یادشده بر قاچاق چوب با ارائۀ مدل رگرسیونی بیان شد. مدل حاصل نشان داد که مقدار واردات چوب‌آلات واسطه و تعرفه گمرکی چوب‌آلات خام به‌ترتیب بیشترین تأثیر را بر حجم قاچاق چوب می‌گذارند. شبیه‌سازی مدل و برآورد حساسیت قاچاق چوب نشان داد که به‌طور متوسط به ازای یک درصد تغییر حجم واردات چوب واسطه و تعرفۀ چوب خام، قاچاق چوب به‌ترتیب 25/0 و 20/0 درصد تغییر می‌یابد. تأثیرپذیری اندک قاچاق چوب از تعرفۀ چوب خام ممکن است به دلایلی همچون پابرجایی دیگر محدودیت‌های واردات مانند ممنوعیت ورود گرده‌بینه با پوست و کاهش همزمان تعرفۀ تمامی فراورده‌های مرتبط ‌باشد. این بررسی نشان می‌دهد کاهش چشمگیر قاچاق، تنها با کاهش تعرفه مقدور نیست و به نظر می‌رسد باید دیگرعوامل بازار مانند مقدار عرضه (شرایط ورود گرده‌بینه با پوست و ...) تحت کنترل قرار گیرد.